تأثیر ردیف کاشت، فاصله بوته و وزن مینی تیوبر بر عملکرد سیب‏ زمینی

سابقه و هدف: سیب زمینی (Solanum tuberosum L.) یکی از مهمترین محصولات زراعی دنیا به شمار می رود که از نظر اهمیت غذایی مقام چهارم را بعد از گندم، برنج و ذرت دارد. تراکم کشت و وزن مینی‌تیوبر از عوامل مؤثر بر عملکرد و اجزاء عملکرد در تولید غده بذری سیب‌‌ زمینی می‌باشند. تراکم کشت به‌شدت عملکرد غده (تعداد و وزن غده) را تحت تأثیر قرار می‌دهد و در تراکم‌های بالاتر، غده بیشتری تولید شده و عملکرد در واحد سطح افزایش می‌یابد. گیاهان حاصل از کشت غده‌های سبک‌تر زمان بیشتری را برای جوانه زنی صرف کرده و جوانه‌های آنها تولید ساقه‌های ضعیف‌تر، ریشه‌های کوچکتر و نسبت ساقه به ریشه بالاتر می‌کنند. در نتیجه تعداد و وزن غده‌های تولیدی در هر گیاه کاهش می‌یابد. هدف از این مطالعه، بررسی تأثیر ردیف کاشت، فاصله بوته و وزن مینی تیوبر بر عملکرد غده سیب زمینی رقم سانته در شرایط مزرعه بود. مواد و روش‌ها: این آزمایش در سال زراعی 91-1390 در مزرعه تحقیقاتی ایستگاه تحقیقات کشاورزى خراسان رضوی (طرق) به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. فاکتورهای مورد مطالعه شامل فواصل ردیف کاشت (5/37 و 75 سانتی‌متر)، فاصله بوته (15 و 20 سانتی‌متر) و وزن مینی‌تیوبر (کمتر از 5، 10-5 و بیشتر از 10 گرم) بودند. در این تحقیق صفاتی از قبیل تعداد و وزن غده در واحد سطح و همچنین میانگین قطر و وزن آنها، درصد غده‏های کوچکتر از 35، 55-35 و بزرگتر از 55 میلی‌متر، درصد ماده خشک و عملکرد کل اندازه‌گیری شدند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از نرم افزار آماری SAS 9.1 انجام شد. مقایسه میانگین‌ها نیز با استفاده از آزمون LSD در سطح احتمال پنج درصد صورت گرفت.یافته‌ها: نتایج تجزیه واریانس تغییرات معنی‌داری را بین فواصل مختلف کشت و وزن مینی‌تیوبر‏ها برای کلیه صفات مورد مطالعه نشان داد. در این آزمایش در فواصل کشت کمتر (15 سانتی‌متر روی ردیف) عملکرد کل بیشتری حاصل شد. نتایج حاکی از برتری وزن مینی‌تیوبر‌های بیشتر از 10 گرم از نظر اکثر صفات شاخص عملکرد می‏باشد. در این مطالعه، عملکرد کل با کاهش فاصله ردیف به طور معنی‌داری افزایش یافت. محاسبه ضرایب همبستگی بین صفات نشان داد که بین تعداد غده در متر مربع با عملکرد کل همبستگی مثبت و معنی‌دار وجود داشت. در حالیکه بین درصد ماده خشک با عملکرد کل همبستگی منفی و معنی‌داری مشاهده شد.نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج حاصله، بیشترین تعداد غده در متر مربع و عملکرد کل از کشت درشت‌ترین مینی‌تیوبرها (بزرگتراز 10 گرم) با فاصله بوته 15 سانتی‌متر روی ردیف بدست آمد. در حالیکه بالاترین تعداد غده در هر بوته از کشت مینی‌تیوبرهای با وزن متوسط (10-5 گرم) در پایین‌ترین تراکم (20× 75 سانتی‌متر) حاصل شد.